Kaiserwetter, wat is dat?

Als je tijdens de wintersport naar de weerberichten luistert, hoor je de term Kaiserwetter vaak. Als je geluk hebt tenminste, want vaak betekend Kaiserwetter perfect weer voor een dag genieten in de sneeuw.  

De vertaling van ‘Kaiserwetter’, ‘keizerlijk weer’ doet net als die glimlach vermoeden dat het om érg mooi weer gaat. En dat is ook waar Kaiserwetter eigenlijk om draait; erg mooi weer. Veel zon, weinig wind, een aangename temperatuur en een heldere lucht die diepblauw kleurt. Kortom: weer dat de keizer waardig is. 

Kaiserwetter: weer voor de keizer

Waar de term Kaiserwetter vandaan komt, is iets minder duidelijk. Er zijn twee verhalen over de herkomst van de term. De eerste, Oostenrijkse, variant lijkt het meest waarschijnlijke en komt voort uit het onderzoek van de negentiende-eeuwse Duitse taalkundige Hermann Paul. Volgens hem ligt de oorsprong van de term Kaiserwetter bij de Oostenrijkse keizer Frans-Jozef. Als het op 18 augustus, de verjaardag van keizer, erg mooi weer was, werd er gesproken over Kaiserwetter, perfect verjaardagsweer voor de keizer zou je kunnen zeggen. Deze definitie van Kaiserwetter staat nog altijd in het Duitse woordenboek.

Toch komt er uit Duitsland ook nog een ander verhaal over de herkomst van Kaiserwetter. Die legt een verband met de Duitse keizer Wilhelm II. Volgens die theorie was het tijdens gelegenheden waarbij de keizer in de open lucht aanwezig was, vaak erg mooi weer. Zo vaak, dat er een term voor ontstaan zou zijn. Dat kan natuurlijk ook propaganda en mythevorming zijn geweest. Er gaat zelfs een enigszins spottende verklaring voor dat ‘toeval’ rond. Volgens sommige bronnen zou de keizer alleen feesten en gelegenheden in de open lucht bezoeken als het daadwerkelijk Kaiserwetter was. 

Kaiserwetter met wintersport

Maar hoe zit dat dan met wintersport? Inderdaad, wintersport speelt in de herkomst van de term geen rol. Maar in de manier waarop we de term nu vaak gebruiken wel. Een van die dingen die van kaiserwetter écht kaiserwetter maakt, is die ontzettend blauwe lucht. En die valt natuurlijk het beste op als die lucht afsteekt tegen een spierwitte berghelling. Zeker als de sneeuw nog vers is. Daarom hebben veel wintersporters het over Kaiserwetter. Verse sneeuw en prachtig weer. Wat wil je nog meer? Daarin zit dan ook meteen het enige beetje slechte nieuws: kaiserwetter is bijna een garantie op drukte op de piste. En gek is dat niet, want wie wil er nou niet met zulk mooi weer de piste op? 

In Engelstalige gebieden (vooral in de VS) staat Kaiserwetter overigens bekend als Bluebird. Gek genoeg is die term daar juist ontstaan als slecht nieuws. De omstandigheden van Kaiserwetter waren namelijk slecht nieuws voor eendenjagers. Tijdens zulk goed weer zouden de eenden minder vaak gaan vliegen en in plaats daarvan op de grond blijven zitten waardoor ze minder goed zichtbaar waren voor jagers. Al komt er uit de VS ook nog een andere verklaring voor de term. In de VS vliegt ook een vogeltje rond dat Bluebird genoemd wordt. En volgens de Iroquois zou de roep van die vogel de geest van de winter verjagen en daarmee de lente aankondigen.