EHBO op de skipiste, zo doe je dat

Stel, je bent met vrienden aan het skiën en één van jullie komt akelig ten val, wat doe je dan? Een ongeluk zit ook op de skipiste in een klein hoekje. Na een telefoontje kun je natuurlijk wachten op de hulpdiensten, maar je kunt zelf ook al de helpende hand bieden. Wat kun je doen bij een ongeluk op de piste?

Een stappenplan voor EHBO op de piste

Gelukkig staan de meeste skiërs weer op na een valpartij, maar het kan gebeuren dat iemand een flinke blessure overhoudt aan een val. Dan kan een slachtoffer dringend behoefte hebben aan hulp, maar verlies ook zeker je eigen veiligheid niet uit het oog. In het leger wordt de afkorting PAMAN geleerd, wat helpt om stapsgewijs, in de goede volgorde te helpen. In volgorde van de afkorting een uitleg van de onderdelen.

Persoonlijke veiligheid

Als iemand valt, is je instinct direct helpen. Besef dat je alleen hulp kunt bieden als je zelf niets overkomt. Als de volgende skiër die de piste afkomt je niet ziet, en je bovenop jou terecht komt, zijn er twee gewonden bijgekomen. Voorkom dit sneeuwbaleffect: zorg dat je veilig blijft, zodat je hulp kunt bieden.                                           

Anderen om hulp vragen

Twee kunnen meer dan een. Als iemand voor jou om hulp kan bellen kun jij tegelijkertijd hulp bieden. Een ander kan ook voor jou de omgeving in de gaten houden en anderen die van de piste naar beneden komen waarschuwen. Het is ook fijn om te kunnen overleggen en samenwerken met iemand in zo’n stresssituatie. Als de situatie zo ernstig is dat reanimeren nodig is, kan een ander je daarbij aflossen.                                                                                                                                                                      

Markeren van de plek

Mensen komen soms hard naar beneden op de piste. Daardoor zien ze niet altijd dat er voor hen een ongeluk gebeurd is. Markeer daarom de plek van het ongeluk door een paar ski’s gekruist, neer te zetten. Of zet je snowboard rechtop. Doe dat een paar meter boven de plek waar het ongeluk gebeurd is, zodat aankomende skiërs voldoende tijd hebben om de plek van het ongeluk te ontwijken. Laat desnoods een van de omstanders op de uitkijk staan om aankomende skiërs te waarschuwen. Zo blijven jij én de slachtoffers veilig.        

 Alarmeren

Wat er met iemand na een val is gebeurd, kun je het beste door een arts laten bepalen. Neem dus het zeker voor het onzekere: bel het alarmnummer en waarschuw het personeel van de piste. Dat lukt natuurlijk alleen als je het nummers hebt, zet die dus in de telefoon voor je de piste afgaat. Geef gedetailleerde informatie: hoeveel brokkenpiloten zijn er? Waar is het gebeurd? Hoe laat is het gebeurd? Zie je verwondingen?      

Noodzakelijke hulp verlenen

Door eerste hulp te verlenen bij ongelukken help je verergering van verwondingen en onderkoeling te voorkomen. Bovendien stel je iemand die zich - in dit geval letterlijk- een ongeluk is geschrokken, gerust. Het grootste deel, meer van de helft van de ongelukken op de piste, zijn verwondingen aan armen, benen, schouders en voeten. Skiërs verwonden meestal hun benen of voeten, snowboarders overwegend hun armen of schouders. Ruwweg een kwart van de ongelukken heeft een verwonding aan het hoofd tot gevolg het laatste kwart loopt een kwetsuur aan de rug op.

Eerste hulp: ledematen

Als iemand veel pijn heeft aan zijn arm of been, en deze beperkt kan bewegen kan deze zijn gebroken of uit de kom zijn. Andere kenmerken zijn dat je ziet dat een arm of been in een onnatuurlijk houding ligt en/of is opgezwollen. Wat je in dat geval kunt doen is iemand in een zo comfortabel mogelijke houding brengen, het hoofd ondersteunen en het slachtoffer warm houden. Mocht je pijnstillers bij je hebben, dan kun je die geven. Wat je in ieder geval niet moet doen is zelf proberen de boel recht te zetten, dat levert alleen meer schade en pijn op. 

Eerste hulp: hersenschudding

Wanneer iemand die gevallen is kort bewustzijn heeft verloren, gedesoriënteerd is (slechte motoriek), misselijk is, overgeeft en/of geheugenverlies heeft, kun je uitgaan van een hersenschudding. Stel het slachtoffer die deze symptomen heeft gerust, kalmeer het slachtoffer door naast hem of haar te gaan zitten en zorg dat hij of zij niet onderkoeld raakt. Wat je niet moet doen is pijnstillers, eten of drinken geven.

Eerste hulp: verwonding aan de rug

Bij pijn in de omgeving van de ruggenwervel is een verwonding hieraan mogelijk. Verlamming van de armen of benen, moeite met ademen en de blaas en sluitspier niet onder controle hebben wijzen hier ook op. De ongelukkige die deze symptomen heeft kun je het beste met kleding stabiliseren. Verplaats het slachtoffer niet en geef hem of haar ook geen pijnstillers.

Bij botsingen

Bij de wintersport-versie van de kettingbotsing is het belangrijk zoveel mogelijk gegevens van degenen die erbij betrokken zijn te verzamelen. Dat is fijn voor de achterblijvers die zich later afvragen waar je toch blijft en zodat medici dossiers kunnen opvragen. Geef ook door wat de omstandigheden waren op de piste. Misschien kan door jouw verhaal de veiligheid worden verbeterd.

Bron: REGA, de Zwitserse bergreddingsdienst